ÇOCUKLARLA BAĞ KURMA SANATI: GÜVENLİ BAĞLANMA

---

Merhaba sevgili anneler ve babalar. Herkesin bildiği, sıkça duyduğumuz güvenli bağlanma ve güvensiz bağlanma terimlerini biraz daha detaylıca ele alalım. Nedir bu bağ kavramı? Sosyal ilişkilerde, bebeğin anne ve babası ile arasında ki duygusal zincirdir aslında bağ.

Anne ve bebek arasında bağ, doğumdan hemen sonra annenin bebeği kucağına aldığı ilk an başlar. İlerleyen haftalarda anne ve babanın bebeğin ihtiyaçlarına verdiği tepkiler ile kurulan bu bağ pekişir. Bebeğin acıktığında ağlaması, kucağa alındığında olumlu tepkiler vermesi, anne ve babanın bebek ile göz teması kurması, açlığını gidermesi gibi davranışlar anne baba ve bebek arasında kurulan bağın ilk örnekleridir aslında. Ebeveyn ile bebek arasında gerçek bir bağ kurulana kadar bazı dönemler vardır.

İlk dönem de yani yaklaşık 3. ve 4. aylarda bebek, kişi ayırt etmeksizin bakım veren herkese tepkide bulunur. Amaç, bakım verecek herhangi birini yanında bulundurmaktır. Daha sonra 3. ve 5. aylar arasında bebek yavaş yavaş yüzlerin ayırımını yapmaya başlar fakat henüz favori bir kişi yoktur. Sadece aşina olduğu bir kişi bebeği daha kolay sakinleştirip, iletişim kurabilir. Artık 6. aydan itibaren bebek artık tek bir kişiye bağlanır ve bu da genellikle annedir. Bebeğin, yavaş yavaş dünyayı keşfetmeye başladığı bu dönemde yanında kendini güvende hissettiği kişidir. Ayrılık korkusu diye tanımladığımız, anne görüş alanından çıktığında bebeğin tepki vermesi, ağlaması bu dönemde görülen bir davranıştır ve kurulan bağın kanıtıdır aslında. Son döneme geldiğinde bebekler artık babalara, kardeşlere, bakıcılara ve aile büyüklerine de aynı derecede bağ geliştirirler.

Anne ve bebek arasında kurulan bağın kalitesini belirleyen bazı önemli noktalar vardır. Bunlardan ilki annenin kendine duyduğu güvenin derecesidir aslında. Bebek ile iletişiminde oldukça önemlidir. Güvensiz annelerin, bebeklerini büyütürken kullandıkları yöntemler sıklıkla değişkenlik gösterir veya asla değişmeyen belli bir rutinde ilerler. Ancak bu tarz tutumlar çocuklarda güvensizliğe yol açar.

Anneleri ile uyumlu bir etkileşim içinde olan bebekler çevreye karşı daha duyarlı, öğrenmeye açık ve yeni nesneleri keşfetmeye ilgilidir. Bebeğin gelişimi açısından önemli olan bu uyumlu etkileşim, annenin bebeğin ihtiyaçlarını doğru bir şekilde algılayıp karşılık vermesi ile başlar. Örneğin, ağlayan bebeğin yanına gitmek, gülen bir bebeğe tepki vermek, bebeğin çıkarttığı seslere benzer şekilde karşılık vermek. Bu şekilde çocuk tepkisinin çevresinde etkili olduğu sonucuna ulaşır ve çevre ile etkileşime girme motivasyonu artar.

Bütün bu süreçlerde dengeyi korumak oldukça önemlidir. Sürekli gözetim altında olan, annesi tarafından etkinliklere boğulan çocuk kendi isteklerini kullanma fırsatı bulamayıp kendini yetersiz hisseder. Yine en ufak tepkisine verilen karşılık bebeğin bağımsız bir kişilik oluşturmasına engel olur.

Sonuç olarak, annenin bebeğin davranışlarına verdiği tepkilerin tutarlılığı oldukça önemlidir. Unutulmamalıdır ki, bebeklerde güven duygusunun ilk temeli emin oldukları anne sevgisi ile atılır.

Uzm. Psk. Zeynep Ecem Özkan